Mięśniochwat jest chorobą konia; może
wystąpić w wyniku:
* Przetrenowania
* Przekarmiania
* Karmienia paszami niskiej jakości
* Niedostosowania dawki pokarmowej do zapotrzebowania energetycznego
Interweniuj kiedy zobaczysz u konia:
intensywne pocenie, niechęć do ruchu, niepokój, drżące obrzęknięte i
napięte mięśnie, przyspieszony oddech, duszności, czerwonawy kolor moczu,
kulawiznę, szczękościsk.
Co należy zrobić?
Jak najszybciej wezwać pomoc weterynaryjną!
Mogą to być pierwsze objawy bardzo bolesnego stanu uszkodzenia mięśni,
którego skutki wbrew pozorom nie dotyczą tylko układu ruchu, ale także ważnych
dla życia narządów wewnętrznych. Dlatego też tylko bardzo szybkie postępowanie
terapeutyczne pozwala zminimalizować ryzyko wystąpienia poważnych dla zdrowia
konia powikłań.
Czym właściwie jest Mięśniochwat?
związanych z tym charakterystycznych
objawów klinicznych. W wyniku mięśniochwat to ogólne pojęcie określające stan
uszkodzenia mięśni i wystąpienia występujących różnych ustrojowych bądź
genetycznych nieprawidłowości dochodzi do uszkodzenia komórek mięśni
szkieletowych, czemu towarzyszy bardzo silny ból.
Mięśnie pozostają w stanie skurczu, nasilając występujące już i tak poważne
zaburzenia, a także upośledzają krążenia krwi w tkance mięśniowej.
Uwolniona z komórek mięśniowych mioglobina trafia do krwi, a za nią do
nerek. Tam ulega filtracji i wydalana jest z moczem, nadając mu przy tym
ciemnobrunatne zabarwienie. Jest to niepokojący objaw, ponieważ
mioglobina uszkadza komórki kanalików nerkowych, prowadząc tym samym do
poważnego w skutkach uszkodzenia tego narządu. Mięśniochwat może pojawiać się
sporadycznie, w wyniku zaistnienia pewnych czynników predysponujących, takich
jak przetrenowanie (zwłaszcza koni słabo przygotowanych kondycyjnie, które
poddane zostają intensywnemu treningowi), a także przekarmianie konia, powrót
do treningu po przerwie w pracy (nawet jednodniowej), w której mimo
zmniejszonego zapotrzebowania energetycznego konia, nie została zmniejszona
dawka pokarmowa (co dotyczy głównie koni na co dzień intensywnie
trenujących), a także karmienie koni paszami złej jakości, ubogimi w witaminę E
czy selen. W przypadku miopatii uwarunkowanych zaburzeniami genetycznymi ich
pojawianie się nie jest jednokrotnym epizodem, lecz ma charakter nawrotowy
(przewlekły), ponieważ w ich przypadku problemem nie są czynniki środowiskowe,
które można poddać modyfikacji, ale wrodzone zaburzenia funkcjonowania tkanki
mięśniowej. Tak więc w obrębie ogólnego pojęcia "mięśniochwat" wyróżnić
można tylko syndromów o różnym podłożu. Dlatego też, mimo braku znaczących
różnic w charakterze prezentowanych przez konie objawów, ze względu na możliwą
różną etiologię tego syndromu (a co za tym idzie także dalsze postępowanie),
koniecznie staje się ustalenie z którym rodzajem mięśniochwatu mamy do
czynienia u danego konia.
Rodzaje mięśniochwatu w zależności od jego
przyczyn:
1. Pokarmowa dystrofia mięśni
- jest to choroba, która pojawia się u młodych koni, najczęściej już u
2-4-miesięcznych źrebiąt, w przebiegu której dochodzi do zwyrodnienia mięśni
(zarówno szkieletowych, jak i mięśnia sercowego) na tle niedoborów witaminy E i
selenu, które pojawiają w wyniku niedostatecznego dostarczania tych związków w
pokarmie.
2. Sztywność u koni wyścigowych
- problem ten dotyczy najczęściej trenowanych koni wyścigowych, jednak nie
jest on poprzedzony przerwą w pracy, a jest wynikiem przetrenowania,
niedostatecznego odżywienia mięśni i stresu, który jest nieodłączonym elementem
codziennego życia tych zwierząt. Oprócz tego jej przyczynami mogą być także
infekcje wirusowe (wirus grypy i herpeswirusy) i bakteryjne.
3. Mięśniochwat porażenny sporadyczny
- nazywany także chorobą poświąteczną/poniedziałkową, jest z kolei
syndromem związanym ze wznowieniem treningu po jedno- lub kilkudniowej przerwie
w pracy, podczas której nie zmniejszono dawki paszy treściowej przypadającej
dla danego konia. Po wysiłku pojawiają się objawy uszkodzenia mięśni, a dzieje
się tak w wyniku istniejących zaburzeń przemian cukrowych i nagromadzenia w
mięśniach szkodliwych metabolitów, uszkadzających komórki.
4. Mięśniochwat porażenny przewlekły
- jest to ostatnia grupa chorób metabolicznych licznych mięśni, w której
napady mają charakter nawrotowy, co odzwierciedla ich genetyczne podłoże. W
obrębie tej grupy wyróżnić możemy trzy rodzaje miopatii, różniące się od siebie
etiologią – miopatia spowodowana nadmiernym magazynowaniem w mięśniach
węglowodanów, miopatia spowodowana
genetycznie uwarunkowanym zaburzeniem kurczliwości mięśni (tzw. mięśniochwat porażenny nawracający, który najczęściej
dotyczy młodych koni wyścigowych, które dopiero rozpoczynają trening i
jednocześnie są obficie żywione paszami treściwymi) i ostatnia – miopatia spowodowana
podwyższonym stężeniem potasu we krwi. Ta ostatnia dotyczy zwykle młodych,
dobrze umięśnionych koni, które przyjmują z paszą zbyt duże ilości potasu i
mają stosunkowo niewiele ruchu.
Objawy mięśniochwatu
Kiedy powinniśmy wezwać lekarza weterynarii? Mimo że przyczyn choroby może
być wiele, to jednak w większości przypadków przebieg mięśniochwatu jest
podobny i dość charakterystyczny. Pierwsze objawy pojawić się mogą już po
kilkunastu minutach od rozpoczęcia treningu lub też dopiero po jego
zakończeniu. Koń w bardzo krótkim czasie zaczyna robić się niespokojny, intensywnie
się poci, niechętnie się porusza, jego mięśnie drżą, są obrzęknięte i silnie
napięte, a co za tym idzie nienaturalnie twarde. W ciężkich przypadkach wyraźnie
widoczne jest także przyśpieszenie oddechów, a przy podwyższonym stężeniu
potasu bardzo często dochodzi także do porażenia mięśni górnych dróg
oddechowych, co skutkuje dusznością i głośnymi oddechami. W takiej sytuacji
bardzo często lekarz stwierdza także znaczne przyspieszanie akcji serca, a
niekiedy również niemiarowości w jego pracy i szmery. Ruchy konia stają się
sztywne, niekiedy pojawia się kulawizna, a gdy stan ten trwa dłużej, wówczas
wycieńczony koń kładzie się i nie mogąc się poruszać – zalega. Objawy te
pojawić się mogą podczas wysiłku lub w krótkim czasie po jego zakończeniu
(zwykle po kilkunastu-kilkudziesięciu minutach), a problem ten najwyraźniej
widoczny jest w obrębie dużych pokładów mięśni tj. grzbietu i zadu. Właściciel obserwować
powinien także kolor oddawanego przez konia moczu, ponieważ uwalniana z
uszkodzonych komórek mięśni mioglobina przechodzi do moczu, nadając mu
czerwonawe zabarwienie. W przypadku mięśniochwatu występującego na skutek
niedoborów selenu i witaminy E u źrebiąt bardzo często obserwuje się także
szczękościsk, zaburzenia odruchu ssania i połykania, co objawiać się będzie
ulewaniem pobieranego pokarmu. Jeśli zaobserwujemy u naszego konia wyżej
opisane objawy lun nawet tylko część z nich, nie powinnyśmy zwlekać z wezwaniem specjalistycznej pomocy
lekarskiej, ponieważ wraz z upływem czasu zaburzenia wewnątrzustrojowe będą
ulegały nasileniu, powodując coraz silniejsze osłabienie zwierzęcia. Należy
przy tym pamiętać, że mięśniochwat to nie tylko problem dotyczący układu
mięśniowego, ale także innych ważnych dla życia narządów wewnętrznych, z
których objawy mogą pojawiać się nawet jako odległe powikłania przebytego
mięśniochwatu.
Jak postępować z koniem do czasu przybycia
lekarza weterynarii?
Przede wszystkim nie należy zmuszać takiego konia do pracy, ponieważ z
powodu zaburzonej pracy mięśni, zwierzę nie jest w stanie jej wykonać, a każdy
ruch może jedynie nasilić uszkodzenia tkanki, a wy konsekwencji także objawy
kliniczne. W miarę możliwości należy pozostawić konia w stajni i nakryć go
derką lub kocem, i podawać mu wodę w małych ilościach i w krótkich odstępach
czasu. Jeśli koń wykazuje zainteresowanie jedzeniem, można mu podawać małe
porcje siana a także umożliwić dostęp do lizawki.
Rozpoznawanie mięśniochwatu
Pomimo tego, że objawy choroby są dosyć charakterystyczne, to jednak
istotne jest dokładne określenie jej przyczyny. Umożliwi to nie tylko podjęcie odpowiedniego
postępowania terapeutycznego, ale także w wielu przypadkach pozwoli w znacznym
stopniu zminimalizować ryzyko nawrotu, poprzez odpowiednie utrzymanie konia,
modyfikacje jego treningu i żywienia. W lżejszych przypadkach rozpoznanie
choroby może nie być łatwe, dlatego w diagnostyce różnicowej należy brać pod
uwagę także inne choroby układu mięśniowo-szkieletowego (m.in. ochwat), a także
zatrucia i inne przyczyny podobnych objawów. Do postawienia ostatecznego
rozpoznania konieczne jest wykonanie takich badań dodatkowych jak badanie krwi,
badanie moczu, a także biopsja mięśni i ich badanie histopatologiczne. Obecnie
możliwe jest także wykonanie badań genetycznych
w celu potwierdzenia bądź wykluczenia jednego z trzech wcześniej
wymienionych defektów genetycznych, będących podłożem miopatii.
Jak zmniejszyć ryzyko wystąpienia
mięśniochwatu u konia?
Znając przyczynę prowadzącą do uszkodzenia mięśni, można w pewnym stopniu
ograniczyć ryzyko ponownego wystąpienia mięśniochwatu. Przede wszystkim należy
zmodyfikować program treningów w taki sposób, aby był on dostosowany do
możliwości i stopnia wytrenowania danego konia. Szkolenie koni powinno mieć regularny
charakter, a każde dodatkowe obciążenie powinno być wprowadzane stopniowo, a
nie nagle. Ponadto należy ograniczać dawkę pokarmową w każdej sytuacji
zmniejszonego wysiłku fizycznego wykonywanego przez konia, nawet jeśli przerwa
trwa nie więcej niż jeden dzień. Na terenach niedoborowych w selen należy
uzupełniać ten mikroelement, aby nie pojawiały się objawy jego niedoboru. Konie
należy karmić sianem dobrej jakości, a zadawanie paszy powinno odbywać się
regularnie, najlepiej 2-3 razy dziennie. W miarę możliwości powinno się także
ograniczyć udział węglowodanów w dawce pokarmowej, a zwiększyć ilość tłuszczów
(np. w postaci oleju jadalnego). Jako jeden z czynników predysponujących
wystąpienia tego schorzenia jest stres – należy go zminimalizować, zwłaszcza w
przypadku młodych klaczy (ponieważ najczęściej u nich obserwuje się nawracający
mięśniochwat porażenny). Jeśli problem nerwowości u koni jest trudny do
opanowania, niekiedy konieczne staje się aplikowanie leków uspokajających na
pewien czas przed treningiem lub innym stresującym zwierzę wydarzeniem. Nie
może być to jednak długotrwała forma profilaktyki, ponieważ jak każde leki,
także te, zwłaszcza przy ich długotrwałym stosowaniu, wywołać mogą liczne
skutki uboczne.
Leczenie mięśniochwatu
Ze względu na złożoność problemu, także postępowanie terapeutyczne powinno
być wielo kierunkowe. Przede wszystkim należy zapobiec dalszemu uszkadzania
mięśni, co możliwe jest poprzez ograniczenie
ruchu chorego konia i nie zmuszanie go do pracy. Konieczne jest także
wyrównanie zaburzeń wodno-elektrolitowych i kwasowo-zasadowych, usprawnienie
krążenia obwodowego, a także objawowe leczenie bólu i stanu zapalnego. Chory
koń powinien zostać nawodniony, uspokojony, a pozostające w ciągłym skurczu
mięśnie powinny zostać farmakologiczne rozluźnione. W przypadkach niedoboru
witamin lub mikro- i makroelementów należy je uzupełnić poprzez zapewnienie
koniowi dostępu do lizawek, wraz z wodą, lub też w formie past podawanych
bezpośrednio do pyska. Poprawa stanu klinicznego konia pojawia się już po kilku
dniach, jednak w ciężkich przypadkach powrót do pracy możliwy jest dopiero po
upływie 7-10 dni. Należy pamiętać że w niektórych przypadkach, zwłaszcza kiedy
niebezpiecznie wzrasta stężenie potasu we krwi, atak może zakończyć się nawet
śmiercią zwierzęcia, dlatego tak ważna jest szybka pomoc lekarska.
Podsumowanie
Mięśniochwat jest schorzeniem, którego
objawy kliniczne są na tyle charakterystyczne, że praktycznie w każdym
przypadku właściciel jest w stanie zaobserwować odchylenia od normy na tyle
wcześnie, aby odpowiednio szybko zareagować i zapewnić koniowi specjalistyczną
pomoc medyczną. Wielu przypadkom można także zapobiec poprzez stosowanie
odpowiedniej diety, a także poprzez wdrożenie odpowiednich schematów
treningowych. Dlatego też bardzo istną rolę odgrywa tutaj szeroko pojęta
profilaktyka, ponieważ skutki ciężkiej postaci mięśniochwatu mogą być bardzo
poważne, a nigdy nie można przewidzieć, jaki przebieg choroba będzie miała u
naszego konia.
Źródło: Gazeta "Gallop"
Ps. Nie ma zdjęć z mięśniochwatem :((
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz